Kompleksowe leczenie pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek, obejmuje nie tylko przeszczep narządu, ale również rehabilitację prowadzącą do maksymalnej psychospołecznej integracji, w tym powrotu do aktywności fizycznej, jak i zawodowej.
Podjęcie pracy po transplantacji przynosi efekty nie tylko w postaci poprawy sytuacji materialnej, jakości życia oraz stanu zdrowia psychicznego, ale również wydłużenia czasu przeżycia pacjenta i przeszczepionego narządu.
Wyniki badań oceniające jakość życia pacjentów po przeszczepieniu narządu, pokazują lepszą jakość życia pacjentów, którzy wrócili do aktywności zawodowej, w porównaniu do pacjentów niepracujących. Co więcej, pacjenci aktywni zawodowo mają mniejszy wskaźnik depresji w szpitalnej skali lęku i depresji, HADS (Hospital Anxiety and Depression Scale), w odniesieniu do pacjentów, którzy nie wykazywali takiej aktywności. Warto podkreślić, że wzrost samooceny, lepsza akceptacja społeczna, jak i pełniejszy powrót do życia rodzinnego, to również nieodłączne korzyści powrotu do pracy zarobkowej.
Wielowymiarowość korzyści wynikających z podjęcia lub powrotu do aktywności zawodowej jest niepodważalna. Ważne, aby pamiętać, że każda chęć podjęcia pracy, powinna być skonsultowana z lekarzem specjalistą. Do każdego pacjenta należy podejść indywidualnie, oceniając jego aktualny stan zdrowia, wskazania, przeciwskazania oraz predyspozycje zawodowe. Nie jest wykluczony powrót do zajęć sprzed przeszczepu. Jednak w niektórych przypadkach okazać się może konieczna zmiana dotychczasowego zakresu wykonywanych obowiązków lub też, całkowite przekwalifikowanie. Wśród zawodów zakwalifikowanych jako ryzykowne są m.in.:
- praca ze zwierzętami,
- praca fizyczna,
- praca w ochronie zdrowia, a także
- wykonywana na zewnątrz.
Jednak, zastosowanie środków ochrony, jak np. maseczki czy szczepienia, zwiększa bezpieczeństwo wykonywanych zadań.
Niepodważalny jest fakt, iż pomimo skutecznego przeszczepienia, pacjent w dalszym ciągu określany jest jako chory. Wiąże się to m.in. z systematycznymi wizytami lekarskimi, przyjmowaniem leków immunosupresyjnych oraz z ich skutkami ubocznymi. Możliwe następstwa terapii lekami immunosupresyjnymi, takie jak np. wzrost zakażeń bakteryjnych, jak i wirusowych (wynikające z działania upośledzającego funkcjonowanie układu odpornościowego), cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wrzody, nadmierne owłosienie, czy też wzrost masy ciała, negatywnie wpływają na chęć podjęcia pracy zawodowej. Wynika to zarówno z przeciwskazań zdrowotnych, jak i własnych oporów pacjenta. Natomiast z drugiej strony, to pracodawca może wykazywać niechęć zatrudnienia osoby ze względu na jej stan zdrowia oraz konieczność regularnych wizyt kontrolnych.
Należy podkreślić, iż celem transplantacji jest pełny powrót chorego do aktywności życiowej, w tym również zawodowej. W przypadku braku przeciwskazań zdrowotnych, powrót do pracy może być możliwy w okresie 2-4 mc od przeszczepienia. Decyzję o możliwości podjęcia pracy zawodowej należy zawsze podjąć w konsultacji z zespołem terapeutycznym. Korzyści, jakie niesie za sobą powrót lub podjęcie nowej aktywności zawodowej są wielopłaszczyznowe. Dotyczą zarówno samooceny pacjenta, poprawy jego sytuacji finansowej, jak i relacji z otaczającym społeczeństwem, w tym m.in. z rodziną. Powrót do normalnego życia niejednokrotnie okazuje się najlepszą psychoterapią nie tylko dla pacjentów po przeszczepieniu, ale również innych chorych czasowo wyłączonych w różnym stopniu
z dotychczasowych aktywności czy relacji społecznych.
Źródło:
- Czarkowska-Pączek B., Wesołowska-Górniak K., Wójtowicz M. „Aktywność zawodowa pacjentów po przeszczepie nerki lub wątroby.” Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. Nr III/2018(28)
- https://www.zyciezdializa.pl/zycie-po-przeszczepieniu-nerki
- „Biorcy życia” Broszura edukacyjna dla pacjentów po przeszczepieniu nerki lub wątroby