Kiedy z jakiś powodów nie można zostać żywym dawcą nerki wprost, może zaistnieć potrzeba pomyślenia o wymianie par.
Wymiana par lub przeszczepienie krzyżowe określa sytuację, kiedy zostaną dobrane dwie pary, kiedy żadna z nich nie mogą oddać sobie nerki wprost, ale dawca z jednej pary może oddać nerkę biorcy z drugiej pary i wzajemnie.
Wymiana nerek może być konieczna, kiedy istnieje niezgodność głównych grup krwi lub kiedy biorca produkuje przeciwciała przeciwko komórkom swojego potencjalnego dawcy (dodatnia próba krzyżowa).
W Polsce miały miejsce do tej pory cztery wymiany par (przeszczepienia krzyżowe). Pierwsza z nich miała miejsce ponad pięć lat temu w Klinice Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej WUM.
Aktualnie do Poltransplantu, który koordynuje przeszczepienia krzyżowe w Polsce, zgłoszonych jest kilkanaście par, u których nie można pobrać i przeszczepić nerki wprost. Na podstawie doświadczeń innych krajów (głównie USA) wiadomo, że aby efektywnie dobierać pary do przeszczepień krzyżowych zgłoszonych powinno być kilkadziesiąt takich par (im więcej tym lepiej).
W przypadku przeszczepień krzyżowych wymagana jest zgoda sądu o którą występuje się na ostatnim etapie przygotowania pacjentów, po zakwalifikowaniu dawców, biorców oraz wykonaniu niezbędnych badań immunologicznych.
