Przeszczepienie krzyżowe nerek pomiędzy parami dawca-biorca zakwalifikowanymi w Bydgoszczy i w Warszawie

Światowy Dzień Donacji i Transplantacji (26 Października) motywuje i zachęca do analizy obecnego stanu polskiej transplantologii. Działania podejmowane w ramach rozwoju tej dziedziny medycyny znacząco wpływają na liczbę dawców narządów. Warto jednak podkreślić, że pomimo licznych akcji edukacyjnych, liczba rzeczywistych dawców, w tym przeszczepianych narządów, w dalszym ciągu jest niewystarczająca w porównaniu do liczby potencjalnych biorców, w pełni zakwalifikowanych do przeszczepienia. Przeszczepienie nerki od dawcy żywego jest najlepszą metodą leczenia schyłkowej niewydolności nerek. Niestety w dalszym ciągu liczba transplantacji nerek od dawców żywych jest niewystarczająca w stosunku do liczby biorców zakwalifikowanych do przeszczepienia. W przypadku braku możliwości przeszczepienia wprost (np. niezgodność grup krwi) możliwe jest wykonanie przeszczepienia łańcuchowego lub krzyżowego. To ostatnie miało miejsce w Październiku dzięki współpracy Klinik z Bydgoszczy i z Warszawy.

Przeszczepione narządy będą monitorowane za pomocą niewielkiego implantu

Monitorowanie stanu przeszczepionego narządu w czasie rzeczywistym będzie możliwe za pomocą miniaturowego urządzenia opracowanego przez naukowców z Northwestern University. Elektroniczne urządzenie ma postać ultracienkiego, miękkiego implantu umieszczanego bezpośrednio na przeszczepionym organie, np. nerce. Implant jest mniejszy od paznokcia (wymiary 0,3x0,7 mm) i cieńszy od włosa. Zadaniem urządzenia jest wykrywanie zmian temperatury przeszczepionego narządu, która może być związana ze stanem zapalnym, bądź też z innymi reakcjami organizmu wynikającymi z odrzucenia przeszczepu. Zebrane dane są bezprzewodowo przesyłane na urządzenie mobilne (telefon, tablet) pacjenta lub lekarza. Istotne jest to, że odrzucenie organu może nastąpić w dowolnym momencie po przeszczepieniu. Zarówno natychmiast po operacji, jak i po kilku miesiącach lub po kilku latach. Niejednokrotnie, pomimo samokontroli, pacjent może nie zauważyć pierwszych objawów odrzucenia.

Przeszczepienie nerki pochodzącej od świni

Niespełna dwa lata temu, pisaliśmy o pierwszym udanym przeszczepieniu nerki pobranej od genetycznie zmodyfikowanej świni. Wyczynu tego dokonali lekarze z Langone Health przy Uniwersytecie Nowojorskim (NYU). Na czele zespołu chirurgów stał Dr Robert Montgomery. Przeszczepienie możliwe było m.in. dzięki edycji genów CRISPR-Cas9, w efekcie czego usunięto z kodu genetycznego świń, wszystkie 62 elementy, w których obecne były endogenne retrowirusy zwane PERV (Porcine Endogenous Retrowirus). Dziś dokonuje się kolejny ważny krok w świecie ksenotransplantacji. 14 lipca 2023 roku, zespół pod kierunkiem prof. Roberta Montgomery, dyrektora NYU Langone Transplant Institute, przeszczepił 57-letniemu pacjentowi ze stwierdzoną śmiercią mózgu, nerkę pobraną od genetycznie zmodyfikowanej świni. Nerka pracuje już ponad miesiąc. 16 sierpnia Prof. Robert Montgomery ogłaszając sukces zespołu stwierdził, że „dokonanie to dowodzi, że świńska nerka tylko z jedną modyfikacją genetyczną, bez eksperymentalnych leków lub urządzeń, może zastąpić funkcję ludzkiej nerki przez co najmniej 32 dni, bez odrzucenia przeszczepu”.